Akıllı telefon dünyasında işler garip bir hal almaya başladı. Daha önceki yazılarımızda “4 GB RAM tarih oldu, sakın almayın” derken, sektörden gelen son sinyaller teknoloji dünyasının bir “U Dönüşü” yapabileceğini gösteriyor. Ancak bu, isteyerek yapılan bir dönüş değil; zorunlu bir geri adım.
Küresel çip pazarındaki dengesizlikler, bellek (DRAM) üretimindeki stratejik değişiklikler ve her taşın altından çıkan “Yapay Zeka” çılgınlığı, akıllı telefon üreticilerini köşeye sıkıştırmış durumda. Korkulan senaryo şu: 2025 ve sonrasında raflarda yeniden 4 GB RAM’li, “kusan” telefonlar görebiliriz.
Teknoloji Tarihinde Nadir Görülen “Geri Adım”
Teknoloji dünyasının altın kuralı “Moore Yasası” ve genel ilerleme mantığı bellidir: Her yıl cihazlar daha hızlı, daha güçlü ve daha yüksek kapasiteli olur. Ancak bazen piyasa ekonomisi, teknolojik ilerlemenin önüne set çekebilir. Tam “8 GB RAM artık standart oldu, 12 GB’a yürüyoruz” derken, sektörün tedarik zincirinden gelen çatırtı sesleri, giriş ve orta segment telefonlar için tehlike çanlarının çaldığını gösteriyor.
DRAM (Dinamik Rastgele Erişimli Bellek) pazarında yaşanan arz sıkıntısı ve fiyat artışları, akıllı telefon üreticilerini (OEM) maliyetleri kısmak için radikal ve üzücü kararlar almaya itebilir. Bu kararların başında da, maliyeti düşürmek için RAM kapasitesini kısmak, yani mezara gömdüğümüz 4 GB RAM standardını hortlatmak geliyor.
🏭 Krizin Sorumlusu Kim? Cevap Yine “Yapay Zeka”
Bu krizin kök nedeni, aslında şu an teknoloji dünyasını besleyen en büyük inovasyonun ta kendisi: Yapay Zeka (AI).
Nvidia’nın H100 veya Blackwell gibi yapay zeka çiplerine olan talep o kadar yüksek ki, bu çiplerin çalışması için gereken özel belleklere, yani HBM (High Bandwidth Memory – Yüksek Bant Genişlikli Bellek) modüllerine olan ihtiyaç patlamış durumda. Dünyanın en büyük bellek üreticileri olan Samsung, SK Hynix ve Micron; üretim bantlarının çok büyük bir kısmını, kâr marjı çok daha yüksek olan bu HBM belleklerine ayırmaya başladı.
-
Basit Matematik: Bir fabrikanın üretim kapasitesi sınırlıdır. Eğer fabrikanın %60’ını AI sunucuları için HBM üretmeye ayırırsanız, geriye akıllı telefonlar için standart LPDDR (Low Power DDR) bellek üretecek sadece %40’lık bir kapasite kalır. Arz azalınca ne olur? Fiyatlar artar.
📱 Üreticilerin Çıkmazı: Zam Yapmak mı, Donanım Kısmak mı?
Akıllı telefon üreticileri şu an iki ateş arasında. Bir yanda artan bellek maliyetleri, diğer yanda tüketicinin alım gücünün düşmesi.
-
Fiyat Artışı: Eğer üretici, telefona yine 8 GB veya 12 GB RAM koymakta ısrar ederse, artan maliyeti tüketiciye yansıtmak zorunda kalacak. Bu da telefon fiyatlarının zamlanması demek.
-
Donanım Kısmak: Fiyatı sabit tutmak (“Psikolojik fiyat sınırı” içinde kalmak) istiyorlarsa, donanımdan kısmak zorundalar. En kolay kısılabilecek ve maliyeti en çok düşüren bileşen ise ne yazık ki RAM.
İşte bu yüzden, 2025 yılında özellikle giriş seviyesi ve alt-orta segment telefonlarda yeniden 4 GB, hatta belki 6 GB yerine daha düşük hızlarda bellekler görme ihtimiz belirdi. Bu, kullanıcı deneyimi açısından tam bir felaket senaryosu.
📉 Kullanıcı Deneyimi Nasıl Etkilenecek?
Android işletim sisteminin modern sürümleri (Android 14, 15), sistem kaynaklarını yoğun kullanır. Üzerine bir de üreticilerin kendi arayüzleri (OneUI, HyperOS vb.) eklendiğinde, 4 GB RAM’in neredeyse tamamı sistem tarafından yutulur.
Eğer bu “4 GB’a dönüş” senaryosu gerçekleşirse;
-
Uygulama Çökmeleri: Arka planda hiçbir uygulama açık kalamaz. Spotify dinlerken kamerayı açtığınızda müzik susar.
-
Arayüz Takılmaları: Ana ekrana dönüşlerde ikonların geç yüklenmesi kronikleşir.
-
Ömür Kısalığı: Telefon alındığı gün bile yavaş hissettirir ve 1 yıl içinde kullanılamaz hale gelir.
🔄 Büyük İroni: “AI Phone” İsterken “AI-sız” Kalmak
İşin en trajikomik yanı ise şu: Akıllı telefon üreticileri bir yandan cihazlarına “On-Device AI” (Cihaz İçi Yapay Zeka) özellikleri eklemek için yarışıyor. Google Gemini Nano gibi modellerin telefonda çalışabilmesi için minimum 8 GB, idealde 12 GB RAM gerekiyor.
Ancak sunucu tarafındaki yapay zekayı (Server-side AI) beslemek için HBM üretimine ağırlık verilmesi, telefon tarafındaki RAM arzını vuruyor. Yani yapay zeka, kendi kuyruğunu yiyen bir yılan gibi; sunucuda büyümek için telefon donanımlarını aç bırakıyor. Bu durum, “Yapay Zekalı Telefon” dönemini sadece üst segment (Flagship) cihazlara hapsedebilir, halkın geneline yayılmasını engelleyebilir.
💡 Bilgi Gurmesi Tavsiyesi: Ne Yapmalı?
Bu tablo karamsar görünse de bilinçli tüketici için bir uyarı niteliğinde.
-
Ertelemeyin: Eğer orta segment bir telefon almayı düşünüyorsanız ve bütçeniz hazırsa, “seneye ucuzlar” diye beklemeyin. Seneye aynı fiyata daha düşük donanım alma riski var.
-
Minimum 8 GB Kuralı: İndirimlerde veya kampanyalarda karşınıza çıkan 4 GB veya 6 GB RAM’li cihazlara, fiyatı ne kadar cazip olursa olsun şüpheyle yaklaşın. Bu cihazlar, yaklaşan “RAM Kıtlığı” döneminin ilk kurbanları olabilir.
-
İkinci El Fırsatları: Eğer sıfır cihazlarda donanım düşüşü başlarsa, geçmiş yılların yüksek RAM’li amiral gemisi telefonları (ikinci elde) altın değerine ulaşacaktır.
Sizce telefon üreticileri fiyatı sabit tutmak için RAM’den çalmalı mı? Yoksa parası neyse verip yüksek performans mı almalıyız? Yorumlarda tartışalım.
