10 Yaşını Aşan Araçlara Fenni Muayene Gelecek Mi ?

Otomobil sahiplerini yakından ilgilendiren, trafik güvenliği ve çevre standartları açısından büyük önem taşıyan flaş bir gelişme Avrupa’dan geldi. Avrupa Komisyonu’nun geçtiğimiz yıl yaptığı bir açıklama, on yaşını devirmiş araçlar için muayene süreçlerini kökten değiştirebilecek bir potansiyel taşıyor. Peki, bu teklif ne anlama geliyor ve Türkiye için olası yansımaları neler? Gelin, detaylara birlikte göz atalım.

Avrupa’nın Radikal Teklifi: Yıllık Muayene Zorunluluğu Geliyor Mu?

Avrupa Birliği, trafik güvenliğini artırma ve çevresel etkileri azaltma hedefleri doğrultusunda sürekli yeni adımlar atıyor. Ehliyetlere yönelik yaş ve sağlık sınırları gibi düzenlemelerin ardından, şimdi de gözünü “yaşlı” araçlara çevirmiş durumda. Avrupa Komisyonu, 24 Nisan 2024 tarihinde yaptığı açıklama ile dikkat çekici bir teklifi gündeme taşıdı: 10 yaş ve üzeri tüm otomobiller ile kamyonetler için her yıl zorunlu teknik muayene.

Bu teklifin temel amacı oldukça net: Yollardaki araç parkurunun güncel güvenlik ve çevre standartlarına uygunluğunu daha sıkı denetlemek. Komisyonun görüşüne göre, teknoloji geliştikçe yeni araçlar kazalara karşı daha dayanıklı, emisyon açısından daha temiz ve genel olarak daha güvenli hale geliyor. Bu bağlamda, yaşı ilerlemiş araçların potansiyel risklerini azaltmak hedefleniyor.

AB Ulaştırma Komiseri Apostolos Tzitzikostas, teklife ilişkin açıklamasında, bu girişimin sadece güvenlik değil, aynı zamanda çevre için de faydalı olacağının altını çizerek, “Bu girişim yollarımızı daha güvenli, havamızı daha temiz hale getirecek ve vatandaşların yaşamını kolaylaştıracak” ifadeleriyle düzenlemenin çok yönlü faydalarına vurgu yaptı.

Neden 10 Yaş Sınırı? Güvenlik ve Çevresel Endişeler

Yaşı ilerlemiş araçlar, zamanla aşınan parçalar, güncel güvenlik teknolojilerinden yoksunluk ve eski emisyon standartları nedeniyle yeni nesil araçlara kıyasla hem trafik güvenliği hem de çevre kirliliği açısından daha fazla risk taşıyabilir. Fren sistemleri, direksiyon aksamı, aydınlatma, lastikler gibi temel güvenlik unsurları yaşla birlikte daha hızlı yıpranabilir. Ayrıca, eski motor teknolojileri genellikle daha yüksek karbondioksit ve diğer zararlı gaz emisyonlarına neden olur.

Bu nedenle Avrupa Komisyonu’nun 10 yaş eşiğini belirlemesi, araç parçalarının ömrü, teknolojik eskime ve emisyon performansı gibi faktörler dikkate alındığında mantıklı bir adım olarak değerlendiriliyor. Yıllık muayene ile bu risklerin daha erken tespit edilip giderilmesi hedefleniyor.

Türkiye İçin Bağlayıcılık Var Mı? Olası Senaryolar

Avrupa Komisyonu’nun aldığı kararlar, doğrudan Türkiye için bağlayıcı nitelik taşımaz. Ancak Türkiye’nin Avrupa Birliği ile olan ilişkileri ve özellikle “AB Uyum Yasa Paketleri” çerçevesinde geçmişte birçok trafik düzenlemesinin ve standardının AB normlarına paralel hale getirildiği biliniyor. Trafik sigortası, ehliyet sınıfları, araç muayene standartları gibi pek çok alanda AB düzenlemeleri Türkiye’deki uygulamalara örnek teşkil etmiştir.

Bu tarihsel eğilim göz önüne alındığında, Avrupa’daki 10 yaş üstü araçlara yıllık muayene zorunluluğu teklifinin Türkiye’de de benzer tartışmaları tetiklemesi ve ilerleyen dönemde benzer bir uygulamanın hayata geçirilmesi olasılığı oldukça yüksek görülüyor. Üstelik, Türkiye’nin kendi iç gündeminde de yaşlı araç parkurunun yenilenmesine yönelik adımlar konuşuluyor.

Geçtiğimiz aylarda Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan bir kanun teklifinde, yaşlı araçların hurdaya ayrılıp yenisiyle değiştirilmesi halinde sürücülere Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti veya indirimi sağlanması gibi teşvik edici düzenlemeler talep edilmişti. Bu durum, Türkiye’nin de “yaşlı araç” sorununa çözüm arayışında olduğunu gösteriyor ve Avrupa’dan gelecek bu tür bir adımın Türkiye’deki ilgili düzenlemeleri hızlandırabileceği yorumlarını beraberinde getiriyor.

Araç Sahiplerini Neler Bekliyor?

Eğer Avrupa’daki bu teklif hayata geçer ve Türkiye de benzer bir düzenlemeyi benimserse, on yaş ve üzeri araç sahipleri için muayene süreci yılda bir kez olmak üzere sıkılaşacak. Bu durum, araç bakımına daha fazla özen göstermeyi gerektirecek ve potansiyel onarım maliyetlerini artırabilecektir. Diğer yandan, yollardaki araç parkurunun genel yaş ortalamasının düşmesi, daha güvenli ve çevreci araçların yaygınlaşması uzun vadede tüm toplum için fayda sağlayabilir.

Avrupa’dan gelen bu sinyal, Türkiye’deki on yaş üzeri araç sahipleri için önemli bir dönemin başlangıcı olabilir. Teklifin yasalaşıp yasalaşmayacağı ve Türkiye’nin bu konudaki adımları merakla bekleniyor. Ancak şurası kesin ki, trafik güvenliği ve çevre standartları konusundaki çıta her geçen gün yükseliyor ve bu durum, eski araçların trafikteki yerini yeniden sorgulamamıza neden oluyor.