Otomotiv dünyasında son on yılın en büyük kırılması şüphesiz elektrikli araçlara (EV) geçiş süreciyle yaşandı. Togg T10X’in yollara çıkması, Tesla’nın Türkiye pazarına girişi ve Çinli markaların ataklarıyla birlikte sokaklarımız sessizleşmeye başladı. Kullanıcıları bu araçlara yönelten temel motivasyon; çevrecilik veya teknolojik donanımdan ziyade, benzin ve motorin fiyatları karşısında sunduğu muazzam “yakıt ekonomisi” idi. Akşam eve gelip aracı prize takmak ve sabah, içten yanmalı bir araca göre neredeyse “bedavaya” deposu dolu uyanmak, EV sahiplerinin en büyük lüksüydü.
Ancak Türkiye enerji piyasasında kartlar yeniden dağıtılıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 1 Ocak 2025 itibarıyla hayata geçirmeyi planladığı yeni düzenleme, bu ekonomik konfor alanını tehdit ediyor. “Gerçek Maliyet Modeli” olarak adlandırılan bu yeni dönem, özellikle elektrikli araç sahiplerinin faturalarını ikiye katlayabilir. Peki, sistem nasıl işleyecek ve kimleri kapsayacak?
⚡ Yeni Düzenlemenin Kodları: Sübvansiyon Kime Kalkıyor?
Mevcut sistemde, Türkiye’deki hane halkı (mesken) elektrik tarifesi, devlet tarafından ciddi oranda sübvanse ediliyor. Yani üretim maliyetlerinin bir kısmı kamu bütçesinden karşılanarak vatandaşa daha düşük faturalar yansıtılıyor. Ancak EPDK’nın yeni tebliği ile birlikte “ihtiyaç sahibi” ile “yüksek tüketim grubu” birbirinden kesin çizgilerle ayrılacak.
Kulislerde konuşulan ve enerji uzmanlarının teyit ettiği bilgilere göre; yıllık elektrik tüketimi 5.000 kWh (kilowatsaat) limitini aşan aboneler, artık “Serbest Tüketici” statüsünde değerlendirilecek. Bu limite takılanlar, devlet desteğinden mahrum kalacak ve elektriği “Son Kaynak Tedarik Tarifesi” üzerinden, yani borsa fiyatlarına endeksli gerçek maliyetiyle ödeyecek. Bu da faturanın, mevcut birim fiyata göre yaklaşık %100 oranında artması anlamına geliyor.
🧮 Kritik Hesap: Bir Elektrikli Araç Limiti Nasıl Aşar?
Çoğu kullanıcı “Benim evim standart, beni etkilemez” yanılgısına düşebilir. Ancak kapıda duran elektrikli araç, denklemi tamamen değiştiriyor. Gelin, durumu somut bir matematikle inceleyelim:
-
Standart Ev Tüketimi: Ortalama bir ailenin (beyaz eşyalar, aydınlatma, TV vb.) yıllık tüketimi 2.500 – 3.000 kWh bandındadır. Bu rakam, 5.000 kWh limitinin altında kaldığı için araçsız bir ev güvenli bölgededir.
-
Elektrikli Araç Tüketimi: Ortalama bir elektrikli SUV (Örn: Togg T10X veya Tesla Model Y), 100 kilometrede yaklaşık 18-20 kWh enerji tüketir. Yılda ortalama 15.000 km yol yapan bir kullanıcı, sadece aracı için yıllık 3.000 kWh elektriğe ihtiyaç duyar.
-
Toplam Tüketim: Evin standart tüketimi (2.500) ile aracın tüketimi (3.000) toplandığında 5.500 kWh seviyesine ulaşılır.
Sonuç olarak; sadece aracı evden şarj etmek, sizi “lüks tüketici” sınıfına sokar ve sadece aracın değil, evdeki buzdolabının elektriğini de zamlı tarifeden ödemenize neden olur.
💸 Kilometre Maliyeti ve Amortisman Süresine Etkisi
Bu tablonun en can alıcı noktası, elektrikli araç yatırımının geri dönüş süresidir (ROI). Şu an evden şarj ile km başına maliyet 0.60 – 0.80 TL civarındayken, yeni düzenleme sonrası bu rakamın 1.50 – 2.00 TL bandına çıkması öngörülüyor.
Her ne kadar bu rakamlar, benzinli bir aracın (km’de 3.50 – 4.50 TL) altında kalsa da, aradaki makas ciddi oranda kapanmış olacak. Elektrikli aracın ilk alım maliyetinin yüksekliği düşünüldüğünde, “kendini amorti etme” süresi uzayacak. Bu durum, özellikle “ekonomi” odaklı düşünen potansiyel alıcıları hibrit modellere itebilir.
☀️ Çıkış Yolu Var mı? Güneş Enerjisi ve Ticari Tarifeler
Peki, elektrikli araç sahipleri bu maliyet artışından kaçabilir mi? Uzmanlar iki temel çözüm üzerinde duruyor:
-
Çatı Tipi GES (Güneş Enerjisi Santrali): Müstakil evi olanlar için kendi elektriğini üretmek artık bir tercih değil, zorunluluk haline geliyor. Güneşten üretilen elektrik, şebeke fiyatlarından bağımsız olduğu için en temiz ve ucuz çözüm olarak öne çıkıyor.
-
İş Yeri Şarjı: Ticarethane tarifeleri veya iş yerlerindeki özel anlaşmalar, evdeki “cezalı” tarifeden daha avantajlı hale gelebilir. Kullanıcılar şarj alışkanlıklarını evden ofise kaydırmak zorunda kalabilir.
📉 Pazar Analizi: Togg ve Dönüşüm Süreci Etkilenir mi?
Türkiye’nin yerli otomobil projesi Togg’un yaygınlaşma sürecinde olduğu bu dönemde, evden şarj maliyetlerinin artması sektörü yavaşlatabilir. Sektör temsilcileri, elektrikli araç sahipliğini teşvik etmek adına, araç şarjı için eve kurulan Wallbox ünitelerine “ayrı bir sayaç” ve “özel tarife” tanımlanması gerektiğini savunuyor. Aksi takdirde, yeşil dönüşüm hedefleri sekteye uğrayabilir ve ikinci el piyasasında elektrikli araçlara olan talep, yerini tekrar içten yanmalı veya hibrit araçlara bırakabilir.
Sizce bu düzenleme adil mi? Elektrikli araç almayı planlıyorsanız bu karar sizi vazgeçirir mi? Görüşlerinizi yorumlarda bekliyoruz!
